فلاپی: از یوز تا پارسیجو، سرنوشت موتورهای جستجوی ایرانی چگونه رقم خورد؟

ده سال پیش در چنین روزی یعنی ۱۰ خرداد ۱۳۹۴، شورای راهبری جویشگر بومی اعلام کرد که ۳۶ پیشنهاد همکاری از سوی ۲۹ پیشنهاددهنده برای طرح موتور جستجوی بومی دریافت شد. این پیشنهادها شامل شرکتهای خصوصی، دانشگاهها و افراد مستقل بودند.
در نهمین نشست شورای راهبری جویشگر بومی، روشهای استخراج پروژهها و اسناد بالادستی در چهار محور امنیت، فناوری، اقتصادی و فرهنگی بررسی شد. همچنین، اهداف راهبردی طرح شامل توسعه زیرساختهای جستجو، حفظ امنیت و حریم خصوصی، توسعه خدمات متنوع و افزایش سهم بازار مورد تأیید قرار گرفت.
در این نشست، اولویتبندی ۳۱ پروژه برای اجرا در سال نخست انجام شد. توسعه موتور جستجوی متنی، تدوین برنامه مدیریت طرح، توسعه ابزارهای زبان فارسی و ایجاد گراف دانش از جمله پروژههای مهم بودند. همچنین، نسخه آزمایشی وبسایت طرح جویشگر بومی نیز رونمایی شد.
وضعیت فعلی موتور جستجوی بومی
طرح موتور جستجوی بومی از همان ابتدا با چالشهای زیادی مواجه شده بود. برخی پروژهها مانند یوز و پارسیجو راهاندازی شدند، اما نتوانستند جایگزین موتورهای جستجوی بینالمللی شوند. کمبود منابع مالی، عدم استقبال کاربران و محدودیتهای فنی باعث شد که پیشرفت این طرح کند شود.
وبسایت طرح جویشگر بومی در حال حاضر فعال نیست. تقریبا میتوان گفت موتور جستجوی بومی کارآمدی وجود ندارد. اغلب پروژهها صرفا پوستهای برای گوگل بودند و در حال حاضر غیر از یکی دو مورد مانند گردو یا ذرهبین، هیچیک از آن ۳۱ پروژه فعالیت نمیکنند.
شاید ایده ایجاد موتور جستجوی داخلی نیاز به بازنگری داشته باشد. این پروژهها همواره وابسته به حمایتهای دولتی بودهاند و توسعه فناوریهای بنیادین این چنینی، زمانبر خواهد بود. با ظهور مدلهای زبانی و ادغام هوش مصنوعی با موتورهای جستجو، فاصله فنی میان توسعه یک موتور جستجوی بومی با غولهایی مانند گوگل بیشتر از قبل شده است.



